Pháp luật Việt Nam quy định về thủ tục thành lập doanh nghiệp tại Luật doanh nghiệp năm 2020 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành khác. Mặc dù mỗi một loại hình với những đặc trưng khác nhau nhưng xét về thủ tục thành lập thì được tiến hành như nhau.

Tại bài viết bên dưới, chúng tôi sẽ cập nhật đến quý bạn đọc những quy định căn bản về thủ tục thành lập doanh nghiệp áp dụng được tất cả trên tỉnh thành cả nước. Từ bước soạn thảo hồ sơ ra sao, cách nộp hồ sơ như thế nào và hướng dẫn lấy kết quả, sẽ được cập nhật tại bài viết dưới đây.

Thủ tục thành lập doanh nghiệp áp dụng cho loại hình doanh nghiệp nào?

Tại Khoản 10, Điều 4, Luật doanh nghiệp năm 2010 quy định: “Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký thành lập công ty theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh”. Như vậy, một tổ chức được xem là doanh nghiệp khi có đủ 05 đặc điểm pháp lý về:

• Tên riêng để phân biệt với tổ chức khác
• Tài sản riêng là nguồn để đảm bảo hoạt động
• Trụ sở giao dịch là địa điểm diễn ra các hoạt động kinh doanh của mình
• Thành lập hoặc đăng ký thành lập hợp pháp
• Mục đích chính là thực hiện hoạt động kinh doanh

Ở Việt Nam, có 04 loại hình doanh nghiệp, gồm: Công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân. Về cơ bản, mỗi loại hình có những đặc điểm pháp lý nhất định nhằm phân biệt giữa mô hình này với mô hình kia. Để hiểu rõ hơn về điều này, chúng tôi cập nhật đến quý bạn đọc những khái niệm bao gồm:

Mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn

Là mô hình được quy định tại Luật doanh nghiệp 2020, gồm công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và công ty trách nhiệm hữu hạn từ hai thành viên trở lên.

Đây là mô hình pháp lý phù hợp nhất với đặc tính và ngành nghề kinh doanh ở Việt Nam bởi tính chất chủ sở hữu hay thành viên chỉ chịu trách nhiệm trong phần vốn góp của mình. Tức là vốn càng ít thì chịu trách nhiệm càng ít, vốn nhiều thì chịu trách nhiệm càng nhiều. Theo đó, về mặt khái niệm, có thể hiểu như sau:

Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên là loại hình công ty chỉ có một thành viên duy nhất là cá nhân hoặc tổ chức làm chủ sở hữu. Trong đó, người được coi là chủ sở hữu công ty chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn điều lệ của công ty (Điều 74, Luật doanh nghiệp năm 2020)

Công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên là loại hình công ty có số lượng thành viên từ 02 đến 50, có thể là cá nhân hoặc tổ chức. Trong đó, các thành viên dù là công ty hay tổ chức cũng chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 47 của Luật doanh nghiệp 2020 (Điều 46, Luật doanh nghiệp năm 2020)

Mô hình công ty cổ phần

Có thể nói, nếu như loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thường bị đặt trong mối tương quan so sánh với doanh nghiệp tư nhân thì công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên thường nằm trong mối tương quan với công ty cổ phần.

Theo đó, căn cứ vào Điều 111, Luật doanh nghiệp năm 2020, công ty cổ phần là công ty có vốn điều lệ được chia nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phẩn. Trong đó, thành viên được gọi là cổ đông với số lượng thành viên tối thiểu là 03 cổ động khi thành lập và không giới hạn số lượng tối đa.

Cũng giống như loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp.

Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp trong 03 năm đầu thành lập không được tự do chuyển nhượng nếu không có sự đồng ý của Đại hội đồng cổ đông và trường hợp điều lệ công ty quy định khác.

Mô hình công ty hợp danh

Đây là mô hình được quy định tại Điều 177 Luật doanh nghiệp năm 2020, tuy nhiên chỉ phù hợp với nhóm ngành nghề nhất định và không phổ biến lắm.

Mô hình này được hiểu là loại hình có tối thiểu 02 thành viên là chủ sở hữu chung của công ty, cùng nhau kinh doanh dưới một tên chung (sau đây gọi là thành viên hợp danh). Ngoài các thành viên hợp danh, công ty có thể có thêm thành viên góp vốn.

Tính chịu trách nhiệm về vốn của loại hình này lại là sự giao hợp giữa mô hình doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH, công ty cổ phần vì:

• Nếu thành viên hợp danh phải là cá nhân thì phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty
• Nếu thành viên góp vốn là tổ chức, cá nhân thì chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn đã cam kết góp vào công ty.

Mô hình này thường phù hợp cho công ty luật, các thành viên đã có quen biết từ trước và từng hợp tác một chặng đường dài. Thực tế mà nói, mô hình này không quá phù hợp với đặc tính kinh doanh của người Việt Nam.

Mô hình doanh nghiệp tư nhân

Đây là mô hình được quy định tại Điều 188, Luật doanh nghiệp năm 2020 và thực tế mà nói cực kỳ kén và không mấy được chọn lựa. Xét trên ưu và nhược điểm với các loại mô hình khác, không thể phủ nhận rằng, nó tồn tại nhiều nhược điểm hơn, lớn nhất là việc chủ doanh nghiệp tư nhân phải chịu toàn bộ trách nhiệm với công ty bằng toàn bộ tài sản của mình. Tức là dù chỉ góp 100.000.000 VNĐ thì khi công ty có vấn đề ngoài tiền góp trên còn phải chịu trách nhiệm bằng tài sản ngoài của mình.

Như vậy, khi muốn thành lập công ty thì nên chọn giữa loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần để an toàn hơn trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình.

Hướng dẫn thủ tục thành lập doanh nghiệp mới trong năm 2024

Để cho ra kết quả, khi tiến hành thủ tục thành lập doanh nghiệp, phải tiến hành các bước theo trình tự dưới đây:

Nắm bắt thông tin, chuẩn bị các điều kiện cơ bản để thành lập doanh nghiệp

Vấn đề này bao gồm biết được một số quy định pháp luật chung liên quan đến thành lập doanh nghiệp để định hình cho doanh nghiệp của mình trong tương lai:

• Về tên doanh nghiệp: Tên doanh nghiệp dự kiến đăng ký không được trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên của doanh nghiệp đã đăng ký (Kiểm tra tại Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp)
• Về vốn điều lệ: Đối với ngành nghề dự kiến kinh doanh, có một số ngành nghề không quy định mức vốn tối đa, tối thiểu. Theo dó có thể căn cứ vào quy mô kinh doanh, khả năng tài chính của mình để quyết định mức vốn điều lệ phù hợp.

Thời hạn góp vốn theo quy định của pháp luật: trong vòng 90 ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Về người đại diện theo pháp luật: Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật. (Lưu ý, đối với công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật).

Soạn thảo hồ sơ pháp lý với từng loại hình doanh nghiệp cụ thể

Với từng mô hình sẽ phải chuẩn bị các giấy tờ pháp lý tương ứng. Mỗi mô hình có một đặc điểm pháp lý riêng nên sẽ sử dụng mẫu giấy tờ, điều khoản riêng để soạn thảo và nộp lên cơ quan nhà nước có thẩm quyền:

Hồ sơ thành lập doanh nghiệp tư nhân

Đây là mô hình đơn giản nhất trong các loại mô hình, bởi vậy trong danh mục hồ sơ chỉ cần:

• Giấy đề nghị đăng ký thành lập doanh nghiệp tư nhân theo mẫu tại Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT
• Bản sao chứng minh nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu hoặc giấy tờ khách của chủ doanh nghiệp tư nhân là cá nhân

=> Các trường thông tin sẽ phải tuân thủ Luật doanh nghiệp năm 2020 và được hướng dẫn tại mẫu của Giấy đề nghị đăng ký thành lập.

Hồ sơ thành lập công ty hợp danh

Hồ sơ pháp lý của mô hình này cũng tương đương với công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn bởi có nhiều thành viên. Với loại mô hình này, giấy tờ bao gồm:

• Giấy đề nghị đăng ký thành lập công ty hợp danh theo mẫu tại Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT
• Điều lệ công ty phải tuân thủ đầy đủ các nội dung tại Điều 24 Luật doanh nghiệp năm 2020
• Danh sách thành viên, bao gồm thành viên hợp danh và thành viên góp vốn nhưng phải có chữ ký trong tờ danh sách thành
• Bản sao chứng minh nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu hoặc giấy tờ khách của thành viên hợp danh, thành viên góp vốn
• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư với nhà đầu tư nước ngoài theo Luật đầu tư (Nếu có, ít xảy ra)

Hồ sơ thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn

Đây là loại mô hình nhiều người chọn lựa và chuyên viên thường kiểm tra kỹ về thành phần hồ sơ. Các giấy tờ trong hồ sơ thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn bao gồm:

• Giấy đề nghị đăng ký thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn theo mẫu tại Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT
• Điều lệ công ty phải tuân thủ đầy đủ các nội dung tại Điều 24 Luật doanh nghiệp năm 2020
• Danh sách thành viên đối với công ty TNHH từ 2 thành viên trở lên nhưng phải có chữ ký trong tờ danh sách thành
• Bản sao chứng minh nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu hoặc giấy tờ khác của cá nhân
• Bản sao giấy quyết định thành lập hoặc văn bản thành lập đối với tổ chức
• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư với nhà đầu tư nước ngoài theo Luật đầu tư

Lưu ý: Trường hợp đối với thành viên là tổ chức nước ngoài thì bản sao giấy tờ pháp lý của tổ chức phải được hợp pháp hóa lãnh sự.

Hồ sơ thành lập công ty cổ phần

Giống như loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn, đây là loại mô hình nhiều người chọn lựa và chuyên viên thường kiểm tra kỹ về thành phần hồ sơ. Các giấy tờ trong hồ sơ thành lập công ty cổ phần bao gồm:

• Giấy đề nghị đăng ký thành lập công ty cổ phần theo mẫu tại Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT
• Điều lệ công ty phải tuân thủ đầy đủ các nội dung tại Điều 24 Luật doanh nghiệp năm 2020
• Danh sách cổ đông công ty nhưng phải có chữ ký trong tờ danh sách cổ đông góp vốn
• Bản sao chứng minh nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu hoặc giấy tờ khác của cổ đông là cá nhân
• Bản sao giấy quyết định thành lập hoặc văn bản thành lập đối với cổ đông là tổ chức
• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký đầu tư với nhà đầu tư nước ngoài theo Luật đầu tư

Lưu ý: Trường hợp đối với thành viên là tổ chức nước ngoài thì bản sao giấy tờ pháp lý của tổ chức phải được hợp pháp hóa lãnh sự.

Nộp hồ sơ tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết

Bước 1: Nộp hồ sơ thành lập công ty tại Phòng Đăng ký kinh doanh – Sở kế hoạch và Đầu tư nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính

Có thể nộp bằng phương thức trực tuyến hoặc trực tiếp. Tuy nhiên, hiện nay ưu tiên việc nộp hồ sơ trực tuyến lên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp qua việc ký số bằng tài khoản đăng ký kinh doanh

Việc nộp hồ sơ có thể được ủy quyền cho cá nhân khác thực hiện nhưng phải có văn bản ủy quyền thực hiện công việc này.

Bước 2: Chuyên viên Phòng Đăng ký kinh doanh – Sở kế hoạch và Đầu tư tiếp nhận và xử lý hồ sơ

Sau khi tiếp nhận hồ sơ đăng ký doanh nghiệp, Phòng Đăng ký kinh doanh trao Giấy biên nhận về việc nhận hồ sơ cho người nộp hồ sơ.

Thời gian xử lý sẽ là 03 đến 05 ngày làm việc tính từ thời điểm nộp hồ sơ và ghi rõ ở giấy biên nhận. Kết quả có thể bao gồm:

Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ.

Thông báo bằng văn bản nội dung cần sửa đổi, bổ sung cho người thành lập doanh nghiệp hoặc doanh nghiệp trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày tiếp nhận hồ sơ nếu hồ sơ chưa hợp lệ.

Những lưu ý sau khi hoàn tất thủ tục thành lập doanh nghiệp

Lưu ý về thủ tục tuân thủ ban đầu cho Doanh nghiệp

Sau khi thành lập, doanh nghiệp phải:

• Treo bảng hiệu tại trụ sở công ty với thông tin theo yêu cầu;
• Mua chữ ký số token cho giao dịch điện tử;
• Mở tài khoản ngân hàng của công ty;
• Tiến hành kê khai thuế ban đầu.

Trên đây là chia sẻ của Đức Khôi về thủ tục thành lập doanh nghiệp. Hy vọng đây cũng là câu trả lời mà nhiều khách hàng khác đang tìm kiếm. Nếu quý khách hàng nào còn có thắc mắc nào cần giải đáp liên hệ ngay với chúng tôi để nhận được câu trả lời nhanh nhất nhé. Trân trọng!